Milieuclausules bij overheidsopdrachten zijn bepalingen die de opdrachtgever (de overheid) kan opnemen in de opdrachtdocumenten om milieu- en klimaatdoelstellingen te realiseren. Deze doelstellingen kunnen bijvoorbeeld zijn: het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen, het bevorderen van de circulaire economie, het beschermen van de biodiversiteit, het stimuleren van de energie-efficiëntie, het voorkomen van afval, enz.
De opdrachtgever kan milieuclausules op verschillende manieren toepassen, afhankelijk van de aard en het voorwerp van de opdracht. Zo kan de opdrachtgever:
- Milieucriteria gebruiken bij de selectie van de kandidaten of de inschrijvers. Dit betekent dat de opdrachtgever nagaat of de kandidaten of de inschrijvers voldoen aan bepaalde milieuvoorwaarden, zoals het naleven van de milieuwetgeving, het hebben van een milieubeleid, het beschikken over een ecolabel, enz.
- Milieuvoorwaarden verbinden aan de uitvoering van de opdracht. Dit betekent dat de opdrachtgever eist dat de opdrachtnemer (de aannemer, de leverancier of de dienstverlener) bepaalde milieuverplichtingen nakomt tijdens de uitvoering van de opdracht, zoals het gebruik van milieuvriendelijke materialen of producten, het beperken van de geluids- of luchthinder, het recycleren of hergebruiken van afval, enz.
- Milieuaspecten integreren in de technische specificaties of de gunningscriteria van de opdracht. Dit betekent dat de opdrachtgever rekening houdt met de milieukenmerken of de milieu-impact van de producten, de werken of de diensten die het voorwerp zijn van de opdracht, zoals de levenscyclusanalyse, de ecologische voetafdruk, de koolstofneutraliteit, enz.
De opdrachtnemer moet zich houden aan de milieuclausules die de opdrachtgever heeft opgelegd, en moet dit ook kunnen aantonen. De opdrachtgever moet op zijn beurt toezien op de naleving van de milieuclausules, en kan sancties opleggen bij niet-naleving, zoals het inhouden van betalingen, het verbreken van het contract, het uitsluiten van toekomstige opdrachten, enz.
Milieuclausules bij overheidsopdrachten hebben dus als doel om de milieuverantwoordelijkheid van de overheid en de opdrachtnemers te verhogen, en om bij te dragen aan een meer duurzame en klimaatvriendelijke samenleving.
